Вайна… Боль, страты, смерць… як шмат страшнага ў гэтых словах. Мы, дзеці, якія жывем у 21стагоддзі, нават не можам сабе ўявіць тую жудасную усёпажыральную сілу, якая прыносіла толькі пакуты і душэўную пустэчу.
Мы нарадзіліся і выраслі ў мірны час. Мы ніколі не чулі гукаў сірэн ваеннай трывогі, не бачылі разбураных бомбамі хат. Нам цяжка паверыць, што чалавечае жыццё можа абарвацца ў адзін момант. Мы не ведаем, як пахнуць порах і кроў, але мы ведаем, як цудоўна жыццё! Таму мы не маем права забыць тых людзей, якія загінулі дзеля таго, каб мы цяпер жылі. Мы абавязаны помніць…
І нам, толькі нам, захоўваць простыя імёны ў памяці пакаленняў.
Адно з такіх імёнаў – Ляцецкая Вера Рыгораўна. Былая настаўніца нашай школы, ветэран вайны, працы і Узброеных сіл.
“Мая маладосць – гэта Вялікая Айчынная вайна, – напісала Вера Рыгораўна ў сваёй аўтабіяграфіі. – Для многіх з вас вайна – гэта старонкі гісторыі, эпізоды з прачытаных кніг, апавяданні бацькоў, дзядоў. Для мяне ж – гэта партызанскія зямлянкі, начныя походы, гэта балоты Палесся, лясныя сцяжынкі Міншчыны, разведка, падполле на Гродзеншчыне.
Для людзей майго пакалення Вялікая Айчынная – гэта частка нашага жыцця, самая незабыўная, самая трывожная і хвалюючая, самая шчаслівая і дарагая, бо кропля нашага ўкладу ў агульнанародную барацьбу за свабоду і незалежнасць нашай любімай Радзімы ўлілася ў мора нянавісці да акупантаў. У гэтым моры і ўтапілася фашысцкая нечысць. Да апошняга дыхання я буду помніць падзеі гэтых дзён”.
Вайна застала Веру Рыгораўну ў Заходняй Беларусі , дзе яна працавала ў школе, а яе муж - у пракуратуры. Гул самалётаў, стук у акно, настойлівы, нецярплівы падняў іх з пасцелі. Доўга не магла Вера Рыгораўна сцяміць, што пачалася вайна. І толькт артабстрэл вывеў з адранцвення….
Вось яна з вераніцай бежанцаў ідзе на ўсход, а з лесу, дзе прытаіліся фашысцкія дэсантнікі , іх паліваюць свінцовым агнём, бамбяць з паветра. А яны ідуць туды, дзе ўзыходзіла сонейка, а колькі іх засталося ляжаць на жыневых узмежках на лясных сцежках. Уцалелыя ішлі, шукалі прызыўныя пункты, каб прымкнуць да арміі і біць фашысцкую гадзіну.
Муж Веры Рыгораўны пайшоў у Чырвоную Армію, а яна параненая, чуць жывая засталася на Міншчыне, а 25 верасня 1941 года нарадзіла сына, Івана.
Як толькі з’явіліся партызанскія атрады ў іх мясцовасці, сям’я Ляцецкіх уключылася ў падпольную барацьбу супраць фашыстаў у складзе спецгрупы генштаба СА “Грыб”. Усё жыццё Вера Рыгораўна памятала, як з малым на руках хадзіла ў разведку. Яна павінна была пранікаць туды, куды не змаглі мужчыны-разведчыкі.
Вось як пісала сама Вера Рыгораўна:
У разведку…
Не раз у разведку з сынам ішлі,
Лістоўкі у чэпчыку трымалі.
А міны, што у дэпо няслі,
У буханцы хлеба захавалі.
А колькі раз мы чулі “Хольт!”
-Куды ты з дзіцём валачэшся?
Што ў кашы? А ну, давайт!
На месцы стой! Ужо не спасешся!
-Не плач, сынок, хутчэй засні.
Туліся к сэрцу. Тут цяплее.
Канец дарогі! Ужо прыйшлі.
На цёплай печы адагрэю.
Гэта толькі адзін маленькі эпізод. А колькі іх было ў жыцці Веры Рыгораўны?
Сорак гадоў Вера Рыгораўна працавала ў школе. Выхоўвала сваіх вучняў сумленнымі, мужнымі, стойкімі барацьбітамі за пабудову самага шчаслівага жыцця на зямлі.
А мы, цяперашнія вучні, імкнемся захаваць памяць пра гэтага цудоўнага чалавека для будучых вучняў нашай школы. Памяць!.. Час не падуладны над ёй. І колькі б дзесяцігоддзяў не прайшло, ў нашых сэрцах навечна застануцца імены герояў, якія аддалі жыццё за нашу будучыню.